Slechts 20 procent van de betaling aan de toonbank werd in 2020 met contant geld verricht, ten opzichte van circa 65 procent in 2010. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van McKinsey & Company in opdracht van De Nederlandsche Bank (DNB). Dit houdt een gemiddelde daling van ongeveer 11 procent per jaar in. Deze trend werd in 2020-2021 versterkt door COVID-19 en de daaraan verbonden maatregelen, waardoor het gebruik van 32 procent naar 20 procent is gedaald, aldus de onderzoekers. Naar verwachting zal dit percentage na de corona pandemie weer op circa 25 – 30% uitkomen.
Daarnaast vonde de afgelopen jaren meerdere ontwikkelingen plaats die de chartale infrastructuur onder druk zetten: in veiligheid, beschikbaarheid en betaalbaarheid. Er is sprake van zowel fysieke veiligheidsrisico’s, als de fraudegevoeligheid van contant geld. Zo leidde de aanhoudende reeks van profkraken ertoe dat delen van de uitgifte- en afstortinfrastructuur (tijdelijk) zijn gesloten.
Contante geldbetalingen vereisen oplossing voor sealbags
En dat bezorgt de takstations samen met de oplopende kosten kopzorgen. “De banken hebben aangegeven helemaal af te willen van sealbags als dienstverlening voor specifieke groepen ondernemers”, vertelt Annemarie van Wijk, bestuurslid van BETA en mede-eigenaar auto- en tankstationbedrijf Abswoude. Zij heeft het zelf bij de hand gehad. “Wij mochten van de Rabobank geen sealbagstortingen meer doen. De reden? Wij zijn een bedrijf in de automotivesector en die moeten de cashgeldstroom terugdringen. Dat was voor mij echt de druppel. Ik heb een brief geschreven aan de Rabobank en daarin mijn emotie gedeeld. het is toch te gek voor woorden dat wij geen cash meer mogen storten, terwijl wij alles netjes op orde hebben. Alle contanten zijn te herleiden. Ze schilderen ons af als één of andere criminele organisatie. En nog geen zes procent van onze omzet wordt contant betaald. Vergelijk dat maar eens met de supermarkten.”
Van Wijk staat niet alleen in haar kritiek richting de banken, ook andere ondernemers hebben volgens haar dergelijke discussies met de banken. “Ook de communicatie van de banken laat te wensen over. En alle juichverhalen over Geldmaat ten spijt, er zijn met Geldmaat eerder minder dan meer afstortmogelijkheden. Bovendien zijn de automaten geregeld buiten gebruik. Door schade en schande wijs geworden plannen wij nu ritjes naar drie afstortmogelijkheden. Om er maar zeker van te zijn dat we ergens terecht kunnen.”
Oplopende kosten
Deze ongemakken vallen samen met oplopende kosten voor ondernemers. Hoewel de totale systeemkosten van de chartale keten de afgelopen jaren zijn gedaald van circa 1,5 miljard euro in 2021 tot circa 1,2 miljard euro in 2019, zijn door de volumedaling de kosten per contante toonbanktransactie in de afgelopen jaren gestegen van 0,40 eurocent per transactie in 2021 tot circa 0,50 eurocent per transactie in 2019. Kortom, hoewel de totale absolute kosten rondom het gebruik van contant geld zijn afgenomen, is contant geld als betaalmiddel vandaag de dag relatief veel duurder voor de maatschappij dan pinbetalingen, in het bijzonder voor banken en voor toonbankinstellingen (de voornaamste directe financiers van het stelsel – indirect betalen hun klanten).
“Doordat het gebruik van contant geld afneemt en de keten veelal uit vaste kasten bestaat, zullen de kosten alleen nog maar toenemen. De banken verhoogden dit jaar de tarieven van sealbags voor ondernemers bijvoorbeeld al met 20-37 procent”, aldus Van Wijk. Zij pleit er dan ook namens BETA voor dat de kosten van het betalingsverkeer eerlijker verdeeld moeten worden tussen banken, ondernemers en de gebruikers van contant.
Ook ondernemer Ewout Klok, tevens voorzitter dan BETA, ervaart het probleem probleem met de sealbags die in de nabije omgeving niet gemakkelijk meer af te storten zijn. En dan nog de kosten. “Elke verpakte storting (sealbag) kosten € 7,50. Over elke storting betaal ik een courtage van een kwart procent per storing. Zit er een biljet dubbel in? Of heeft een biljet een omgevouwen ‘oortje’? Dan berekent mijn bank een boete van nog een keer € 7,50 per ‘non-kwaliteit’ storting. Voor ons als gast van de bank worden de veiligheidsrisico’s groter en de kosten en handelingen nemen toe!”
In gesprek
Naar aanleiding van het DNB-rapport over de toekomst van de chartale infrastructuur in Nederland, willen tankstations in gesprek komen met banken, overheid en consumentenorganisaties. Daarnaast hoopt met mensen te spreken, die nu vaak nog voor contant geld kiezen of te kijken hoe en of de instellingen met innovaties en op basis van heldere afspraken kunnen komen tot een veilig en efficiënt betalingsverkeer in zijn geheel in Nederland voor de komende tijd. Van Wijk: “Het zou goed zijn als in deze gesprekken alle opties op tafel kunnen komen en iedereen bereid is om veiligheid en efficiency als uitgangspunt te nemen. Tankstations betalen nu de kosten voor betalingsverkeer, waarvan de kosten voor de verschillende opties steeds meer uiteen beginnen te lopen.”
Oplossingen voor contante geldbetalingen
Cikam heeft diverse oplossingen voor het verwerken van contant geld. Ten eerste kunt u met een eigen slimme kluis of een cash recyclesysteem tussentijds bankbiljetten en/of munten afstorten. Het contant geld blijft zo veilig in de kluis bewaard totdat de waardetransporteur het geld komt ophalen. Een gesloten betaalsysteem is een systeem waarbij klanten zelf contant kunnen betalen en automatisch wisselgeld terug krijgen. Het voordeel hiervan is dat het geld direct veilig is opgeborgen en het systeem zorgt voor recycling van het contante geld. Het is hiermee tevens mogelijk om klanten contant geld te laten opnemen. Hierdoor hoeft de winkelier minder vaak geld af te storten bij de bank of op te laten halen door een waardetransporteur. Zeker nu er minder geldautomaten zijn, zullen de buurtbewoners deze service zeker waarderen!
Bron: MoveOn Magazine nr 4
